Μακαρισμοί υπό Εφραίμ του Σύρου

Μακαρισμοί, κεφάλαια νεʹ

αʹ. Μακάριος ὃς γέγονεν ὅλος ἐλεύθερος ἐν Κυρίῳ ἀπὸ πάντων τῶν γηΐνων τοῦ ματαίου τούτου βίου καὶ Θεὸν μόνον ἠγάπησε τὸν ἀγαθὸν καὶ εὔσπλαγχνον.

βʹ. Μακάριος ὃς γέγονεν ἀροτὴρ τῶν ἀρετῶν καὶ ὕψωσε θημωνίαν καρπῶν ζωῆς ἐν Κυρίῳ, ὡς ἄρουρα σιτοφόρος.

γʹ. Μακάριος ὃς γέγονε γεωργὸς καλὸς τῶν ἀρετῶν καὶ ἐφύτευσεν ἀμπελῶνα πνευματικόν, καὶ τρυγήσας ἐνέπλησε ληνοὺς αὑτοῦ καρποῖς ζωῆς ἐν Κυρίῳ.

δʹ. Μακάριος ὃς εὔφρανε τοὺς συνδούλους αὑτοῦ εὐφρασίαν πνευματικὴν ἐκ τοῦ καρποῦ τῶν ἀρετῶν, ὧν πονήσας ἐφύτευσεν ἀποδοῦναι καρπὸν ζωῆς ἐν Κυρίῳ.

εʹ. Μακάριος ὁ ἱστάμενος ἐν συνάξει καὶ προσευχῇ, ὡς ἄγγελος οὐράνιος, ἁγνοὺς ἔχων καθ᾿ ἑκάστην τοὺς λογισμούς, καὶ πάροδον οὐκ ἔδωκε τῷ Πονηρῷ αἰχμαλωτίσαι ψυχὴν αὑτοῦ ἀπὸ Θεοῦ Σωτῆρος.

ςʹ. Μακάριος ὁ ἐν γνώσει ποθήσας κλαυθμὸν καὶ μετὰ κατανύξεως ῥάνας ἐπὶ γῆς τὰ δάκρυα, ὡς καλοὺς μαργαρίτας ἐνώπιον τοῦ Κυρίου.

ζʹ. Μακάριος ὁ ἀγαπῶν ἁγιασμόν, ὥσπερ τὸ φῶς, καὶ οὐκ ἐμόλυνε σῶμα αὑτοῦ ἐν σκοτεινοῖς ἔργοις τοῦ Πονηροῦ, ἐνώπιον τοῦ Κυρίου.

ηʹ. Μακάριος ὁ φυλάσσων τὸ σῶμα αὑτοῦ εἰς ἁγιασμὸν τῷ Σωτῆρι, καὶ οὐ κατῄσχυνε ψυχὴν ἑαυτοῦ ἐν ἔργοις ἀλλοτρίοις, ἀλλ᾿ ἔμεινεν εὐάρεστος ἐν Κυρίῳ.

θʹ. Μακάριος ὁ μισήσας αἰσχρουργίαν μεστὴν οὖσαν τῆς αἰσχύνης, καὶ ἑαυτὸν παρέστησε θυσίαν ζῶσαν, εὐάρεστον τῷ Κυρίῳ.

ιʹ. Μακάριος ὁ ἀεὶ ἔχων ἐν ἑαυτῷ μνήμην Θεοῦ· ἔσται γὰρ ὅλος αὐτὸς ὡς ἄγγελος οὐράνιος ἐπὶ τῆς γῆς μετὰ φόβου καὶ ἀγάπης λειτουργῶν τῷ Κυρίῳ.

ιαʹ. Μακάριος ὁ ἀγαπῶν μετάνοιαν τὴν σῴζουσαν ἁμαρτωλούς, καὶ οὐ προσέθετο τοῦ πρᾶξαι φαῦλον, ὡς ἀγνώμων ἐνώπιον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ.

ιβʹ. Μακάριος ὁ καθεσθεὶς ἐν κελλίῳ, ὡς γενναῖος στρατιώτης, φυλάσσων θησαυρὸν βασιλείας, τουτέστι τὸ σῶμα αὑτοῦ σὺν τῇ ψυχῇ ἀμέμπτους ἐν Κυρίῳ.

ιγʹ. Μακάριος ὁ καθεσθεὶς ἐν κελλίῳ, ὡς ἄγγελος ἐν οὐρανῷ, ἁγνοὺς ἔχων τοὺς λογισμοὺς καὶ ἐν στόματι ὑμνῶν τῷ ἔχοντι ἐξουσίαν πάσης πνοῆς.

ιδʹ. Μακάριος ὃς γέγονεν ὡς Σεραφὶμ καὶ Χερουβίμ, καὶ οὐκ ὤκνησέ ποτε πρὸς λειτουργίαν πνευματικήν, ἀδιαλείπτως δοξολογῶν τὸν Κύριον.

ιεʹ. Μακάριος ὁ γέμων ἀεὶ χαρᾶς πνευματικῆς, καὶ οὐκ ἐῤῥᾳθύμησε βαστάσας τὸν χρηστὸν ζυγὸν τοῦ Κυρίου· στεφανωθήσεται γὰρ ἐν δόξῃ.

ιςʹ. Μακάριος ὁ ἐκκαθάρας ἑαυτὸν ἀπὸ πάσης κηλῖδος ἁμαρτιῶν, ἵνα μετὰ παῤῥησίας δέξηται εἰς οἶκον ἑαυτοῦ τὸν τῆς δόξης Βασιλέα, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν.

ιζʹ. Μακάριος ὁ προσερχόμενος μετὰ φόβου καὶ τρόμου καὶ φρίκης τοῖς ἀχράντοις μυστηρίοις τοῦ Σωτῆρος, καὶ ἐπεγνωκὼς ὅτι βίον ἀκατάλυτον ἐδέξατο ἐν ἑαυτῷ.

ιηʹ. Μακάριος ὁ μελετῶν καθ᾿ ἑκάστην τὸν θάνατον καὶ καταργήσας πάθη αἰσχρὰ ἐμφωλεύοντα ἐν καρδίαις τῶν ἀμελῶν· παρακληθήσεται γὰρ ὁ τοιοῦτος ἐν τῇ ὥρᾳ τοῦ χωρισμοῦ.

ιθʹ. Μακάριος ὃς μέμνηται διηνεκῶς τοῦ φόβου τῆς γεέννης καὶ σπεύδει ἐν δάκρυσι καὶ στεναγμοῖς εἰλικρινῶς μετανοεῖν ἐν Κυρίῳ· ὅτι ῥυσθήσεται ἐκ τῆς θλίψεως τῆς μεγάλης.

κʹ. Μακάριος ὁ ταπεινῶν ἑαυτὸν διηνεκῶς ἑκουσίως· στεφανωθήσεται γὰρ ὑπὸ τοῦ ταπεινώσαντος ἑαυτὸν ἑκουσίως ὑπὲρ ἡμῶν.

καʹ. Μακάριος ὁ μετὰ πάσης εὐλαβείας καθεσθεὶς ἐν κελλίῳ, ὡς Μαρία παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Κυρίου, καὶ ἔσπευσεν, ὥσπερ ἡ Μάρθα, εἰ ὑποδοχὴν αὐτοῦ τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος.

κβʹ. Μακάριος ὁ πυρωθεὶς φόβῳ Θεοῦ, ἔχων ἀεὶ ἐν ἑαυτῷ τὴν θέρμην τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ κατέφλεξε τὰς ἀκάνθας καὶ τριβόλους τῶν πονηρῶν λογισμῶν.

κγʹ. Μακάριος ὃς οὐκ ἐμίηνε χεῖρας αὑτοῦ ἐν ἔργοις ἀλλοτρίοις, ὡς βέβηλος· καὶ γὰρ περὶ τούτου κρίσις ἔσται ἐν ἡμέρᾳ φοβερᾷ ἐνώπιον τοῦ Κυρίου.

κδʹ. Μακάριος ὁ γεωργῶν ἐννοίας καλὰς καὶ ἀγαθὰς καθ᾿ ἑκάστην, καὶ νικήσας, τῇ ἐλπίδι, ἀκηδίας τὸ πονηρὸν πάθος, ᾧ πολεμοῦνται ἀσκηταὶ τοῦ Κυρίου.

κεʹ. Μακάριος ὃς γέγονεν ὡς γενναῖος πολεμιστὴς ἐν τῇ ἔργῳ τοῦ Κυρίου, διεγείρων τοὺς ῥᾳθύμους, παρακαλῶν ὀλιγωροῦντας ἐν τῇ ὁδῷ τοῦ Κυρίου.

κςʹ. Μακάριος ὃς γέγονε κατάκαρπος ἐν Κυρίῳ, ἵνα φρουροὺς ἔχῃ τοὺς ἁγίους Ἀγγέλους, ὡς τὸ δένδρον τὸ ἔγκαρπον φρουρὸν ἔχει τὸν γεωργὸν τὸν ἴδιον.

κζʹ. Μακάριος ὁ ἀγαπῶν πραΰτητα ἐν συνέσει πνευματικῇ, καὶ οὐκ ἐπτερνίσθη ὑπὸ τοῦ πονηροῦ Ὄφεως, ἐλπίδα ἔχων τὸν Κύριον τὸν ἀγαθὸν καὶ εὔσπλαγχνον.

κηʹ. Μακάριος ὁ τιμῶν τοὺς Ἁγίους καὶ ἀγαπῶν τὸν πλησίον καὶ φθόνον ἐξορίσας ἐκ τῆς ψυχῆς τῆς ἰδίας, δι᾿ ὃν Κάϊν ἀδελφοκτόνος ἐγένετο.

κθʹ. Μακάριος ὁ ἐν ἔργῳ ἐλέγξας τὸν τύραννον καὶ οὐκ ἔπτηξεν ἐκ προσώπου τῆς φλογὸς τῶν ἡδονῶν· δροσισθήσεται γὰρ αὑτοῦ ἡ ψυχὴ ἐν τῇ δρόσῳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

λʹ. Μακάριος οὗ οὐκ ἴσχυσε τὸ σκοτεινὸν νέφος διαβολικὸν ἐπιδραμεῖν τῷ νῷ καὶ στερῆσαι τοῦ γλυκείου φωτὸς καὶ τῆς εὐφροσύνης τῶν δικαίων.

λαʹ. Μακάριος ὁ φωτισθεὶς τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς καρδίας, ἐνοπτριζόμενος ἀεὶ τὸν Κύριον· κουφισμὸν γὰρ ὁ τοιοῦτος ἐδέξατο τῶν παθῶν καὶ τῶν πονηρῶν λογισμῶν.

λβʹ. Μακάριος ὁ ἀγαπῶν ῥήσεις καλὰς καὶ ἀγαθάς, καὶ μισῶν λόγους αἰσχροὺς φθοροποιούς, ὅτι οὐ γενήσεται αἰχμάλωτος τῷ Πονηρῷ.

λγʹ. Μακάριος ὁ νουθετῶν τὸν πλησίον φόβῳ Θεοῦ, καὶ οὐκ ἠπάτησε ψυχὴν αὑτοῦ, φοβούμενος καθ᾿ ἑκάστην τὴν σιδηρᾶν ῥάβδον τοῦ Ποιμένος τοῦ μεγάλου.

λδʹ. Μακάριος ὁ ὑπακούων τῷ πλησίον κατὰ Θεόν, καὶ τὰς θλίψεις ὑπομένων εὐχαριστῶν· στεφανωθήσεται γὰρ ὁ τοιοῦτος, ὁμολογητὴς γενόμενος ἐν Κυρίῳ.

λεʹ. Μακάριος ὁ μὴ ἐλασθεὶς ὑπὸ πάθους ἀκηδίας, ὡς ἄνανδρος· ἀλλ᾿ ἤρατο ὑπομονὴν τὴν τελείαν, ἐν ᾗ πάντες οἱ Ἅγιοι τοὺς στεφάνους ἐδέξαντο.

λςʹ. Μακάριος ὁ ἀγαπῶν ἐγκράτειαν κατὰ Θεόν, καὶ οὐ κατεγνώσθη χάριν γαστρὸς ὡς τρυφητὴς καὶ ῥυπαρός· μεγαλυνθήσεται γὰρ ὁ τοιοῦτος ἐν Κυρίῳ.

λζʹ. Μακάριος ὁ μὴ μεθυσθεὶς ἐν οἴνῳ ὡς ἄσωτος, ἀλλ᾿ εὐφραινόμενος καθ᾿ ἑκάστην ἐν τῇ μνήμῃ τοῦ Κυρίου, ἐν ᾧ πάντες οἱ Ἅγιοι εὐφραίνονται διηνεκῶς.

ληʹ. Μακάριος ὁ οἰκονομῶν κατὰ Θεὸν τὰ ἑαυτοῦ ὑπάρχοντα, καὶ οὐ κατεγνώσθη ὑπὸ Θεοῦ τοῦ Σωτῆρος ὡς φιλάργυρος καὶ ἄσπλαγχνος τῷ πλησίον.

λθʹ. Μακάριος ὁ ἀγρυπνῶν ἐν προσευχαῖς καὶ ἀναγνώσεσι καὶ τῷ ἔργῳ τῷ ἀγαθῷ· φωτισθήσεται ὁ τοιοῦτος τοῦ μὴ ὑπνοῦν εἰς θάνατον.

μʹ. Μακάριος ὃς γέγονε σαγήνη καλὴ πνευματικὴ καὶ ἐζώγρησε πολλοὺς τῷ Δεσπότῃ τῷ ἀγαθῷ· ἐπαινεθήσεται γὰρ ὁ τοιοῦτος σφόδρα ἐν Κυρίῳ.

μαʹ. Μακάριος ὃς γέγονε τύπος καλὸς τῷ πλησίον καὶ οὐκ ἔπληξε συνείδησιν τοῦ συνδούλου ἐπιτελῶν ἀθέμιτα· ἐνευλογηθήσεται γὰρ ὁ τοιοῦτος ἐν Κυρίῳ.

μβʹ. Μακάριος ὃς γέγονε μακρόθυμος καὶ εὔσπλαγχνος, καὶ οὐκ ἐδούλωσε τῷ βαρβάρῳ, θυμῷ φημὶ καὶ τῇ μήνιδι τῇ πονηρᾷ· ὑψωθήσεται γὰρ ὁ τοιοῦτος ἐν Κυρίῳ.

μγʹ. Μακάριος ὁ ὑψωθεὶς ἐν ἀγάπῃ, γενόμενος ὥσπερ πόλις ἐπάνω ὄρους κειμένη· ἥντινα θεασάμενος ὁ ἐχθρὸς ὑπεχώρησε μετὰ φόβου, φρίξας αὐτῆς τὴν ἀσφάλειαν ἐν Κυρίῳ.

μδʹ. Μακάριος ὃς ἔλαμψεν ἐν τῇ πίστει τοῦ Κυρίου, ὥσπερ λύχνος φαιδρὸς ἐπὶ λυχνίαν ὑψηλήν, καὶ ἐσκοτισμένας ψυχὰς ἐφώτισεν ἐξακολουθούσας τῇ αἱρέσει τῶν ἀπίστων καὶ δυσσεβῶν.

μεʹ. Μακάριος ὁ ἀγαπῶν ἀλήθειαν διηνεκῶς, καὶ οὐ δέδωκεν στόμα αὑτοῦ ὡς ἀσεβείας ὄργανον τῷ ψεύδει, φοβούμενος τὸ πρόσταγμα τὸ περὶ ἀργοῦ λόγου.

μςʹ. Μακάριος ὁ μὴ κρίνων τὸν πλησίον, ὡς ἄσοφος, ἀλλ᾿ ὡς συνετὸς καὶ πνευματικὸς ἠγωνίσατο τοῦ ἐκβαλεῖν τὴν δοκὸν ἐκ τοῦ ἰδίου ὀφθαλμοῦ.

μζʹ. Μακάριος οὗ ἤνθησεν ἡ καρδία, ὥσπερ φοῖνιξ, ἐν ὀρθότητι πίστεως, καὶ οὐ γέγονεν, ὡς ἀκάνθαις, ἐξωσμένη τῇ αἱρέσει τῶν ἀπίστων καὶ δυσσεβῶν.

μηʹ. Μακάριος ὁ ἐγκρατὴς γενόμενος τῶν βλεφάρων, καὶ οὐκ ἠπάτησεν αὑτὸν νοερῶς καὶ αἰσθητῶς δέρμα σαρκός, μετ᾿ ὀλίγον ἀποστάζον τοὺς ἰχῶρας.

μθʹ. Μακάριος ὁ ἔχων πρὸ ὀφθαλμῶν τὴν ἡμέραν τῆς ἐξόδου, καὶ ἐμίσησεν ὑπερηφανίαν, πρὶν ὑπὸ θανάτου ἐλεγχθῇ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἡμῶν ἐν τῷ τάφῳ σηπόμενον.

νʹ. Μακάριος ὁ ἐννοῶν τοὺς ἐν μνήμασι σωρηδὸν καθεύδοντας, καὶ ἀπωσάμενος πᾶσαν ἐπιθυμίαν δυσώδη· ἐγερθήσεται γὰρ ἐν δόξῃ, ἡνίκα ἠχήσει ἡ οὐράνιος σάλπιγξ, ἀφυπνίζουσα πάντας τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων.

ναʹ. Μακάριος ὁ ἐν συνέσει πνευματικῇ καθορῶν τὸν χορὸν τῶν ἀστέρων τῇ δόξῃ λαμπόμενον καὶ τὸ κάλλος τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ἐπιποθῶν θεάσασθαι τὸν Ποιητὴν τῶν ἁπάντων.

νβʹ. Μακάριος ὁ ἔχων ἐν νῷ τὸ πῦρ τὸ κατελθὸν ἐπὶ τὸ ὄρος τὸ Σινᾶ καὶ τὰς φωνὰς τῶν σαλπίγγων, καὶ Μωυσέα ἱστάμενον ἀναμέσον μετὰ φόβου καὶ τρόμου, καὶ μὴ ἀμελήσας τῆς ἑαυτοῦ σωτηρίας.

νγʹ. Μακάριος ὁ μὴ ἔχων τὴν ἐλπίδα ἐπ᾿ ἄνθρωπον, ἀλλ᾿ ἐπὶ Κύριον τὸν ἐρχόμενον πάλιν μετὰ δόξης πολλῆς κρῖναι τὴν σύμπασαν ἐν δικαιοσύνῃ· ἔσται γὰρ ὡς δένδρον εὐθηνοῦν παρ᾿ ὕδατα, καὶ οὐ διαλείψει ποιεῖν καρπόν.

νδʹ. Μακάριος οὗ γέγονεν ἡ διάνοια ἐν χάριτι, ὥσπερ νέφος μεστὸν ὑετοῦ, καὶ ἐπότισε ψυχὰς βροτῶν εἰς αὔξησιν καρπῶν ζωῆς· ἔσται γὰρ αὐτοῦ ἡ χάρις εἰς καύχημα αἰώνιον.

νεʹ. Μακάριοι οἱ νήφοντες κατὰ Θεὸν διηνεκῶς· σκεπασθήσονται γὰρ ὑπὸ Θεοῦ ἐν ἡμέρᾳ τῆς κρίσεως· υἱοὶ νυμφῶνος γενόμενοι, ἐν ἀγαλλιάσει καὶ εὐφροσύνῃ ὄψονται τὸν Νυμφίον. Ἐγὼ δὲ καὶ οἱ ὅμοιοί μου ῥᾴθυμοι καὶ φιλήδονοι κλαύσομεν καὶ πενθήσομεν, θεωροῦντες τοὺς ἀδελφοὺς ἡμῶν ἐν δόξῃ ἀνεικάστῳ, ἑαυτοὺς δὲ ἐν βασάνοις.

[Ἀναλογίζω μὲ] Ἀναλογίζομαι καθ᾿ ἑαυτόν, ἀγαπητοί, καὶ πλήρης γίνομαι δακρύων, ὅτι ἀρξάμενος τοῦ τρέχειν ἠτόνησα, καὶ ἐν μέσῳ τοῦ σταδίου τὸν δρόμον κατέλυσα, ἐλεεινὸν θέαμα τοῖς ἐμὲ θεωροῦσι γενόμενος. Πῶς μὴ πενθήσω τὴν πολλὴν ῥᾳθυμίαν, τὴν πολλήν μου ἀμέλειαν; Οἱ μὲν γὰρ ἐν σάκκῳ καὶ σιδήρῳ ἑαυτοὺς ἐταπείνωσαν, οἱ δὲ συγκλεισμῷ καὶ νηστείᾳ τῷ Κυρίῳ ἐδούλευσαν, ἕτεροι δὲ ἐπὶ στύλων τὸν ἀγῶνα ἀμέμπτως ἐξετέλεσαν, ἄλλοι ἐν ἐρημίᾳ καὶ μονίᾳ τὴν ἀρετὴν κατώρθωσαν, ἄλλοι ἐν ὑποταγῇ τοὺς στεφάνους ἐδέξαντο· ἐγὼ δὲ ὁ ἄθλιος καὶ οἱ ὅμοιοί μου ῥᾴθυμοι καὶ φιλόδοξοι, τὸ μὲν σχῆμα τῆς εὐσεβείας ἐνεδύθημεν, τοῖς δὲ ἔργοις τὴν εὐσέβειαν ἀπεδύθημεν.

Τίς ἄρα ἀναλογίζεται τὰ παθήματα τῶν ἁγίων Μαρτύρων, οὐ μόνον ἀῤῥένων, ἀλλὰ καὶ θηλειῶν, καὶ οὐκ ἐξίσταται τῇ διανοίᾳ; Ἐκεῖνοι τὸν ἴδιον Δεσπότην μιμούμενοι, ἑαυτοὺς ἐταπείνουν· ἡμεῖς δὲ τιμὰς καὶ ἀσπασμοὺς ἐν ταῖς ἀγοραῖς ἐπιθυμοῦμεν. Ἐκεῖνοι ἐν φυλακαῖς κατεκλείσθησαν ἐν λιμῷ καὶ βασάνοις καὶ σιδήρῳ δι᾿ εὐσέβειαν· ἡμεῖς δὲ μικρὰν κακοπάθειαν ἑκουσίως ὑπομεῖναι οὐ δυνάμεθα, ἀλλὰ τὰ ἀπολαυστικὰ παντὶ σθένει μετα-

διώκομεν. Ἐκεῖνοι ὑβριζόμενοι καὶ ὀνειδιζόμενοι καὶ ἐξουδενούμενοι ἕως θανάτου, ἡδέως ὑπέμεινον· ἡμεῖς δὲ καὶ παρακαλούμενοι, ὀλιγωροῦμεν. Ἐκεῖνοι πυρὸς κατεπολέμησαν· ἡμεῖς δὲ σκληρὸν λόγον οὐ βαστάζομεν. Ἐκεῖνοι μετὰ βασάνων δημοσίως ἐπόμπευον, καὶ χαίροντες ἐβάδιζον· ἡμεῖς δὲ καὶ ἀκούοντες αὐτῶν τοὺς ἀγῶνας ὑπερθαυμάζομεν, μιμήσασθαι δὲ αὐτῶν τοὺς ἀγῶνας οὐ προαιρούμεθα.

Χρῄζομεν τοιγαροῦν πολλῶν στεναγμῶν καὶ δακρύων, ἵνα μὴ ἀποῤῥιφῶμεν τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, πολλῆς δόξης ἀποκειμένης τοῖς ἀγωνιζομένοις. Μὴ οὖν ἀμελήσωμεν, μηδὲ ῥᾳθυμήσωμεν ἐν ταῖς λειτουργίαις· οὐ γὰρ ἄδικος ὁ Θεὸς ἐπιλαθέσθαι τοῦ ἔργου τῶν δούλων αὑτοῦ, οἵτινες ὁλοσχερῶς παρέσχον ἑαυτοὺς τῷ θελήματι αὐτοῦ. Ἀπετάξαντο τῷ βίῳ διὰ τὸ ὄνομα αὐτοῦ, τῶν κατὰ σάρκα γονέων ἑαυτοὺς ἐμάκρυναν· κρούουσιν ἐν τῇ θύρᾳ αὐτοῦ τρίτην, ἕκτην, ἐνάτην, ἑσπέρας, ὄρθρου, μᾶλλον δὲ ὅλην τὴν ἡμέραν καὶ ὅλην τὴν νύκτα, καὶ νομίζεις, ὅτι παριδεῖν ἔχει ὁ Θεὸς τὴν τοσαύτην ταπείνωσιν; Μὴ γένοιτο. Ὑπομένουσι γὰρ συγκλεισμόν, κόπον ἐργοχείρου· ὑπομένουσι νηστείαν καὶ ἀγρυπνίαν καὶ προσβολὰς πνευμάτων πονηρῶν· κλίνουσι γόνυ εἰς προσευχήν· κρούουσι συνεχῶς τὸ μέτωπον εἰς τὸ ἔδαφος, δεόμενοι τῆς ἀγαθότητος αὐτοῦ· καὶ ὑπεριδεῖν ἔχει τὴν τοσαύτην

ἱκεσίαν; Μὴ γένοιτο. Ἀνθρώπῳ ἰταμῷ καὶ αὐστηρῷ ἐάν τις προσέλθῃ ἐπιμελῶς, κάμπτεται πρὸς συμπάθειαν. Καὶ ὁ Θεὸς ὁ φιλάνθρωπος, ἀγαθός, ὁ πλούσιος ἐν ἐλέει καὶ ἀχαρίστους ἐλεῶν, ὑπεριδεῖν ἔχει τὴν τοσαύτην κακουχίαν, τὴν εὐλάβειαν, τὸν στεναγμόν, τὰ δάκρυα, τὴν συμπάθειαν, τὸν ἁγιασμόν, τὴν ταπείνωσιν, τὴν σιωπήν, τὴν ἐγκράτειαν, τὴν ὑπομονήν, τὴν τῶν ὑπερηφάνων ἐξουδένωσιν; Οὐδαμῶς.

Μὴ τοίνυν δυσπιστεύσωμεν, ἀγαπητοί, μηδὲ ῥᾳθυμήσωμεν ἐν ταῖς λειτουργίαις, ἀλλὰ μᾶλλον θαρσαλέως κρούσωμεν. Ὅσον γὰρ ἐπιμένεις κρούων, τοσοῦτον πλεονάζει σου ὁ μισθός. Νῆφε καθ᾿ ἑκάστην· ᾗ γὰρ ὥρᾳ, ᾗ οὐ προσδοκᾷς, ἀποστελεῖ Κύριος τοῦ συνάξαι σε εἰς ἀποθήκην ζωῆς, εἰς τὸν χορὸν τῶν δικαίων, ἵνα τοῦ λοιποῦ ἀναπαύσῃ καὶ ἀμεριμνήσῃς, ἔνθα οὐκ ἔστι πόλεμος καὶ ἀντικείμενος· ἀνῄρηται γὰρ ἐκεῖ ὁ ἐχθρὸς πολεμῶν, καὶ αἱ ἀφορμαὶ τοῦ πολέμου. Ἔστι δὲ ἡ ἀφορμὴ τοῦ πολέμου ἐπιθυμία κάλλους πρὸς συνουσίαν. Ἀλλ᾿ ἐν οὐρανοῖς οὔτε γαμοῦσιν οὔτε ἐκγαμίζονται, ἀλλ᾿ ὡς ἄγγελοί εἰσιν ἐν οὐρανῷ. Πάλιν εἰσὶν ἀφορμαὶ τοῦ πολέμου, πλοῦτος, δόξα ἐπίγειος· ἀλλὰ ταῦτα πάντα φθαρτά εἰσιν, ἐπίγεια τυγχάνοντα· διὸ καί τις τῶν Ἁγίων διδάσκει ἡμᾶς λέγων· μὴ ἀγαπᾶτε τὸν κόσμον, μηδὲ τὰ ἐν τῷ κόσμῳ· ἐάν τις τὸν κόσμον ἀγαπᾶ, οὐκ ἔστιν ἡ ἀγάπη τοῦ Πατρὸς ἐν αὐτῷ· ἡ γὰρ ἐπιθυμία τῆς σαρκὸς καὶ ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν καὶ ἡ ἀλαζονεία τοῦ βίου οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ Πατρός, ἀλλ᾿ ἐκ τοῦ κόσμου ἐστί. Καὶ ὁ κόσμος παράγεται καὶ ἡ ἐπιθυμία αὐτοῦ. Ὁ δὲ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα. Ὥσπερ γὰρ ὁ περιπεσὼν εἰς χωρίον ἀκανθῶν πλῆρες, θλίβεται συνεχόμενος ὑπ᾿ αὐτῶν, ἄχρις οὗ ἐξέλθῃ εἰς τόπον καθαρόν· ἐπὰν δὲ ἐξέλθῃ, οὐ φοβηθήσεται τὰς ἀκάνθας· οὕτως καὶ οἱ Ἅγιοι περιπεσόντες τῷ αὐτῷ χωρίῳ τῇ σπουδῇ καὶ τῇ φιλοπονίᾳ δίκην ὑποδημάτων ἐχρήσαντο, καὶ βαδίσαντες ἐν μέσῳ τῶν ἀκανθῶν, ὑπ᾿ αὐτῶν οὐκ ἐτρώθησαν. Οἱ δὲ τὴν ἀμέλειαν διώξαντες, καὶ τῇ μισοπονίᾳ εἰς τέλος ἑαυτοὺς ἐκδεδωκότες, ὑπ᾿ αὐτῶν κατεφθάρησαν. Τοῦτο δὲ σημαίνων ὁ Κύριος, προσέταξε δοθῆναι τῷ ἐπιστρέψαντι υἱῷ ὑποδήματα τοῖς ποσὶ μετὰ τὴν στολὴν

καὶ τὸν δακτύλιον, ἵνα θαρσαλέως καὶ ἀφόβως καταπατήσῃ τὴν κεφαλὴν τοῦ Ὄφεως. Παρεικάζει δὲ τῷ ἀκανθώδει τόπῳ τὸν παρόντα βίον, ἐν ᾧ αἱ ἁμαρτίαι δίκην ἀκανθῶν ἀναφύουσι· τῷ δὲ καθαρῷ τόπῳ, τὴν ἄνω Ἱερουσαλήμ, ἥτις ἐστὶ τοῦ Βασιλέως τοῦ μεγάλου, ἔνθα ἀπέδρα ὀδύνη καὶ λύπη καὶ στεναγμός. Ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀμήν.

Μακαρισμοὶ ἕτεροι, κεφάλαια κʹ

αʹ. Μακάριος ὃς μισήσας κατέλιπε τὸν βίον τοῦτον ἀνθρώπινον, καὶ σὺν Θεῷ μονωτάτῳ ἡ μελέτη τῆς ζωῆς αὑτοῦ ἐγένετο.

βʹ. Μακάριος ὃς μισήσας βδελύσσεται τὴν κακίστην ἁμαρτίαν, Θεὸν μόνον ἀγαπήσας τὸν ἀγαθὸν καὶ φιλάνθρωπον.

γʹ. Μακάριος ὃς γέγονεν ἐπὶ τῆς γῆς ὡς ἄγγελος οὐράνιος καὶ μιμητὴς τῶν Σεραφίμ, ἁγνοὺς ἔχων καθ᾿ ἑκάστην τοὺς λογισμούς.

δʹ. Μακάριος ὃς γέγονεν ἁγνὸς Θεῷ καὶ ἅγιος καὶ καθαρὸς ἀπὸ πάντων τῶν μιασμῶν καὶ λογισμῶν καὶ πράξεων τῶν πονηρῶν.

εʹ. Μακάριος ὃς γέγονεν ὅλος αὐτὸς ἐλεύθερος ἐν Κυρίῳ ἀπὸ πάντων τῶν πραγμάτων τοῦ βίου τούτου ματαίου.

ςʹ. Μακάριος ὁ ἔχων ἐν νῷ τὴν ἡμέραν τὴν μέλλουσαν τὴν φοβερὰν καὶ σπουδάσας ἰάσασθαι ἐν δάκρυσι τὰ τραύματα τῆς ψυχῆς αὑτοῦ.

ζʹ. Μακάριος ὃς γέγονεν ὅλος αὐτὸς ὥσπερ νέφος ἐν δάκρυσι καὶ ἔσβεσε καθ᾿ ἑκάστην φλόγα πυρὸς τὴν τῶν πονηρῶν παθῶν.

ηʹ. Μακάριος ὁ βαδίζων ἐν τῇ ὁδῷ τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου, μονὰς ποιῶν καθ᾿ ἡμέραν εἰλικρινῶς διὰ πίστεως καὶ ἀγάπης.

θʹ. Μακάριος ὁ προκόπτων ἐν ἀγαθοῖς τρόποις ἀσκήσεως, ἐλπίζων πρὸς τοῦ Θεοῦ λαβεῖν βασιλείαν οὐράνιον.

ιʹ. Μακάριος ὃς μέμνηται τὸ πρόσταγμα τοῦ λόγου ἀργοῦ τὸ φοβερὸν καὶ φύλακας στήσας αὑτοῦ τῷ στόματι μὴ ἐκπεσεῖν τῆς ἐντολῆς.

ιαʹ. Μακάριος οὗ γέγονεν ἡ ψυχὴ ὥσπερ ξύλον νεόφυτον, ἔχον ἀεὶ τὰ δάκρυα κατὰ Θεόν, ὥσπερ πνοὴν τοῦ ὕδατος.

ιβʹ. Μακάριος ὁ φυτεύων φυτὰ καλὰ ἐν τῇ ψυχῇ ἰδίᾳ, τὰς ἀρετὰς καὶ τοὺς βίους τῶν Ἁγίων.

ιγʹ. Μακάριος ὁ φυτεύων καὶ ἀρδεύων φυτὰ αὑτοῦ ἐν δάκρυσιν εὐχόμενος, ἵνα ᾖ τὰ φυτὰ αὑτοῦ εὐάρεστα καὶ καρποφόρα τῷ Κυρίῳ.

ιδʹ. Μακάριος ὁ ἐκκαυθεὶς τῇ ἀγάπῃ τοῦ Κυρίου, ὡς ἐκ πυρός, καὶ ἔφλεξε πάντα λογισμὸν ῥυπαρὸν καὶ ψυχῆς αὑτοῦ τὸν μιασμόν.

ιεʹ. Μακάριος ὃς γέγονεν ἑκουσίως ὡς γῆ καλὴ καὶ ἀγαθή, καρποφορῶν σπόρον καλὸν ἐν ἑκατὸν καὶ τριάκοντα καὶ ἑξήκοντα.

ιςʹ. Μακάριος ὁ εὑρεθεὶς τῇ προθέσει σπόρος καλὸς ἐν τῷ ἀγρῷ, ὃν ἔσπειρεν ὁ Δεσπότης ἐν τῷ ἀγρῷ τῷ ἰδίῳ.

ιζʹ. Μακάριος ὅστις εὗρε μαργαρίτην ἐκλεκτὸν τὸν οὐράνιον καὶ πωλήσας πάντα αὑτοῦ τὰ ἐν τῇ γῇ τοῦτον μόνον ὠνήσατο.

ιηʹ. Μακάριος ὅστις εὗρε τὸν θησαυρὸν ἐν τῷ ἀγρῷ κεκρυμμένον, χαιρόμενος δὲ ἀπώσατο τὰ σύμπαντα καὶ αὐτὸν μόνον ἐκτήσατο.

ιθʹ. Μακάριος ὃς μέμνηται διηνεκῶς τὴν ἡμέραν τῆς ἐξόδου καὶ σπουδάζει εὑρεθῆναι ἐν τῇ ὥρᾳ εὐπρόθυμος καὶ ἄφοβος.

κʹ. Μακάριος ὅστις εὗρε παῤῥησίαν ἐν τῇ ὥρᾳ τοῦ χωρισμοῦ, ὅταν ψυχὴ χωρίζεται τοῦ σώματος μετὰ φόβου καὶ ὀδυνῶν· ἔρχονται γὰρ οἱ Ἄγγελοι ψυχὴν λαβεῖν καὶ χωρίσαι ἀπὸ τοῦ σώματος καὶ παραστῆσαι τῷ βήματι τοῦ ἀθανάτου καὶ φρικτοῦ κριτηρίου.

Μέγας φόβος, ὦ ἀδελφοί, ἐν τῇ ὥρᾳ τοῦ θανάτου, ὅταν ψυχὴ χωρίζεται τοῦ σώματος μετὰ φόβου καὶ ὀδυρμοῦ. Τῇ γὰρ ψυχῇ παρίστανται ἐν τῇ ὥρᾳ τοῦ χωρισμοῦ τὰ ἔργα αὐτῆς, ἃ ἔπραξεν ἡμέρᾳ καὶ νυκτί, ἀγαθά τε καὶ πονηρά, καὶ Ἄγγελοι σπουδάζοντες ἐπείγονται ἐξῶσαι αὐτὴν τοῦ σώματος· ἡ δὲ ψυχὴ θεωροῦσα τὰ ἔργα αὑτῆς δειλιᾷ τοῦ ἐξελθεῖν. Ἁμαρτωλοῦ δὲ ψυχὴ μετὰ φόβου χωρίζεται τοῦ σώματος καὶ τρέμουσα ἀπέρχεται

παραστῆναι κριτηρίῳ ἀθανάτῳ· βιαζομένη δὲ ἐξελθεῖν τοῦ σώματος καὶ βλέπουσα τὰ ἔργα αὑτῆς, λέγει αὐτοῖς μετὰ φόβου· δότε τόπον μίαν ὥραν ἵνα ἐξέλθω.

Ἀποκρίνονται δὲ τῇ ψυχῇ τὰ ἔργα αὐτῆς ἅμα πάντα· ἡμᾶς σὺ ἔπραξας, σὺν σοὶ ἀπάγωμεν πρὸς τὸν Θεόν.

Μισήσωμεν, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τὸν βίον τοῦτον μάταιον. Χριστὸν μόνον ποθήσωμεν τὸν ἅγιον καὶ λυτρωτὴν τῶν ψυχῶν ἡμῶν. Οὐκ οἴδαμεν, ἀδελφοί, ποίᾳ ὥρᾳ ἐστὶν ἡ ἔξοδος ἡμῶν· οὐδὲ ἐπίσταταί τις τὴν ἡμέραν καὶ τὴν ὥραν τοῦ χωρισμοῦ. Ἄφνω ἡμῶν βαδιζόντων καὶ τρυφώντων ἀμερίμνως ἐπὶ τῆς γῆς, καταλαμβάνει τὸ πρόσταγμα τὸ φοβερὸν ψυχὴν λαβεῖν τοῦ σώματος· καὶ ὑπάγει ἁμαρτωλὸς ἐν τῇ ὥρᾳ καὶ ἡμέρᾳ, ᾗ οὐ προσδοκᾷ, πλήρης οὖσα ψυχὴ αὑτοῦ ἁμαρτιῶν, μὴ ἔχουσα ἀπολογίαν. Χάριν τούτου παρακαλῶ, ἀγαπητοί, γενώμεθα ἐλεύθεροι καὶ μὴ συσχῶμεν τὴν δουλείαν βίου τούτου τοῦ ματαίου καὶ προσκαίρου. Πλήρης ἐστὶν ὁ βίος οὗτος σκανδάλων τε καὶ παγίδων τοῦ θανάτου· πτερώσωμεν τὴν ψυχὴν ἡμῶν ἐκ παγίδων καὶ σκανδάλων. Καθ᾿ ἑκάστην ὁ Πονηρὸς κρύπτει τὰς παγίδας ἐνώπιον τῆς ψυχῆς ἡμῶν, ἵνα αὐτὴν σκανδαλίσας παγεύσῃ εἰς κόλασιν αἰώνιον. Ἀναμέσον τῶν σκανδάλων βαδίζομεν, ἀγαπητοί· προσέχωμεν οὖν

ἑαυτοῖς μὴ ἐμπεσεῖν εἰς παγίδας θανάτου. Πλήρεις εἰσὶ γλυκύτητος αἱ παγίδες τοῦ θανάτου τοῦ Πονηροῦ. μὴ χαυνωθῇ ἡ ψυχὴ ἡμῶν εἰς τὴν αὑτοῦ γλυκύτητα τῶν παγίδων. Ἐστὶν αὐτῶν ἡ γλυκύτης τῶν παγίδων, ἡ μέριμνα τῶν γηΐνων πραγμάτων καὶ χρημάτων καὶ λογισμῶν καὶ πράξεων τῶν πονηρῶν. Μὴ γλυκανθῇς σύ, ἀδελφέ, γλυκύτητι τῆς παγίδος τοῦ θανάτου. Μὴ χαυνωθεὶς ἐκλυθῇς εἰς μελέτην τῶν πονηρῶν λογισμῶν. Ἐὰν εὕρῃ ὁ πονηρὸς λογισμὸς εἴσοδον ἐν τῇ ψυχῇ, γλυκαίνεται εἰς μελέτην τὴν πονηράν, ἵνα

αὐτὴν θανατώσῃ, καὶ γίνεται ὁ πονηρὸς λογισμός, ὥσπερ παγὶς ἐν τῇ ψυχῇ, μὴ διωχθεὶς εἰ μὴ δι᾿ εὐχῆς καὶ δακρύων καὶ ἐγκρατείας καὶ ἀγρυπνίας. Γίνου δὲ ἐγρήγορος καὶ ἐλεύθερος ἀπὸ πάντων τῶν γηΐνων, ἵνα ῥυσθῇς τῶν παγίδων καὶ λογισμῶν καὶ πράξεων τῶν πονηρῶν. Μὴ χαυνωθῇς μίαν ῥοπὴν εἰς μελέτην τοῦ πονηροῦ λογισμοῦ. Μὴ χρονίσῃ ὁ πονηρὸς λογισμὸς ἐν τῇ ψυχῇ σου, ἀδελφέ. Φεῦγε ἀεὶ πρὸς τὸν Θεὸν δι᾿ εὐχῆς καὶ νηστείας καὶ δακρύων, ἵνα ῥυσθῇς ἀπὸ πάντων τῶν παγίδων καὶ τῶν σκανδάλων καὶ τῶν παθῶν.

Μὴ νομίσῃς, ὦ ἀδελφέ, χρόνον πολὺν ζῆσαι ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ χαυνωθῇς εἰς μελέτην τῶν πονηρῶν λογισμῶν καὶ πράξεων, ἄφνω δὲ ἔλθῃ τὸ πρόσταγμα τοῦ Κυρίου καὶ εὑρήσῃ ἁμαρτάνοντα, μὴ ἔχοντα μετανοίας καιρὸν ἔτι, μηδὲ συγχωρήσεως. Καὶ τί ἐρεῖς τῷ θανάτῳ ἐν τῇ ὥρᾳ τοῦ χωρισμοῦ, ἀδελφέ; Συμβαίνει γὰρ μηδὲ συγχωρεῖν τὸ πρόσταγμα στιγμὴν ὥρας ἐπὶ τῆς γῆς. Πολλοὶ νομίσαντες πολὺν χρόνον ζῆσαι ἐπὶ τῆς γῆς, ἦλθεν ἄφνω

θάνατος, εὗρεν ἄνδρα ἁμαρτωλὸν καὶ πλούσιον, ψηφίζοντα τὰ ἔτη πολλά, νομίζοντα ἐν ἀνέσει ζῆν ἐπὶ τῆς γῆς, κατέχοντα ἐν δακτύλοις ψηφισμὸν κεφαλαίου καὶ τόκου, μερίζοντα ἐν ἔτεσι χρόνου πολλοῦ τὸν ἀριθμὸν πλούτου αὑτοῦ. Ἦλθεν ἄφνω ὁ θάνατος, μιᾷ ῥοπῇ κατήργησε πάντα ψηφισμὸν ὁμοῦ καὶ τὸν πλοῦτον καὶ μέριμναν τοῦ χρόνου τοῦ ματαίου. Ἦλθε πάλιν ὁ θάνατος, εὗρεν ἄνδρα δίκαιον συνάγοντα πλοῦτον καλὸν οὐράνιον δι᾿ εὐχῆς καὶ νηστείας, ἔχοντα ἀεὶ θάνατον πρὸ ὀφθαλμῶν, μὴ φοβούμενον παρουσίαν θανάτου καὶ χωρισμὸν τοῦ σώματος. Οὕτως ἀεὶ προσδόκησον τὸν θάνατον καθ᾿ ἡμέραν, ὡς συνετὸς καὶ πνευματικός, τὸν χωρισμόν, τὴν παράστασιν τοῦ βήματος τοῦ Κυρίου. Ἑτοίμασον καθ᾿ ἡμέραν λαμπάδα σου, ὡς πρόθυμος καὶ φρόνιμος· ἐπίσκεψαι καθ᾿ ὥραν πάλιν αὐτὴν ἐν δάκρυσι καὶ προσευχαῖς. Ὅσον χρόνον ἐν ἀδείᾳ τυγχάνεις, ἀγαπητέ μου, σπούδασον. Ἔρχεται γὰρ ὁ καιρός σου γέμων ἀπιστίας, χαυνότητος, ῥᾳθυμίας, σκληρότητος, μὴ

συγχωρῶν λογίζεσθαι τὰ κρείττονα ἐκ τῆς αὑτοῦ συγχύσεως.

Προσέχετε, ἀγαπητοί, πῶς ἅπαντα τὰ πονηρὰ ἀκμάζουσι, προκόπτουσι καθ᾿ ἡμέραν τὰ κάκιστα. Προβαίνει πονηρία. Συμφαίνουσι τὴν σύγχυσιν ἐρχομένην καὶ τὴν θλῖψιν τὴν μεγάλην τὴν μέλλουσαν ἔρχεσθαι ἐπὶ πάντα τὰ πέρατα τῆς γῆς. Διὰ τὰς ἡμῶν ἁμαρτίας προκόπτουσι ταῦτα πάντα καθ᾿ ἡμέραν καὶ διὰ τὴν ἡμῶν χαυνότητα προβαίνουσι τὰ πονηρὰ ἐπὶ τῆς γῆς.

Γενόμενοι ἐγρήγοροι, φιλόθεοι, πολεμισταί, καθ᾿ ἑκάστην τὸν πόλεμον τοῦ Πονηροῦ νικήσομεν, ὡς τέλειοι φιλόθεοι· διδαχθῶμεν καὶ τὰ ἔθη τοῦ πολέμου· ἀόρατος γὰρ τυγχάνει. Ἔθη εἰσὶ τοῦ πολέμου τούτου ἡ γυμνότης τῶν γηΐνων. Ἂν προσδοκᾷς τὸν θάνατον καθ᾿ ἡμέραν πρὸ ὀφθαλμῶν, οὐχ ἁμαρτήσῃς. Ἂν γυμνωθῇς τῶν γηΐνων πραγμάτων, οὐ τραπήσῃ ἐν πολέμῳ. Ἂν μισήσῃς τὰ γήϊνα, καταφρονῶν τῶν προσκαίρων, ἀγαπητέ, τότε δυνήσῃ, ὡς ἄριστος πολεμιστής, τὸ βραβεῖον τῆς νίκης λαβεῖν. Ἐπειδὴ γὰρ τὰ γήϊνα προσέλκουσι πρὸς ἑαυτὰ εἰς τὰ κάτω καὶ τὰ πάθη σκοτοῦσι τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς καρδίας ἐν πολέμῳ, χάριν τούτου νικᾷ ἡμᾶς ἐν πολέμῳ ὁ Πονηρός, τοὺς γηΐνους, πλήρεις ὄντας καὶ τῇ μερίμνῃ τῶν γηΐνων τοῖς πάθεσι δουλεύοντας. Τὰ γήϊνα γὰρ σήμερον ἀγαπῶμεν πάντες ὁμοῦ, ἀγαπητοί, καὶ ἡλοῦται ὁ νοῦς ἡμῶν ἐπὶ τῆς γῆς χάριν τῆς ἡμῶν χαυνότητος. Ἡ ἡμέρα κέκλικε πρὸς ἑσπέραν. Λοιπόν ἐστιν ὁ χρόνος ἡμῶν, καὶ ἡμεῖς δι᾿ ἡμῶν ἀπιστίαν νομίζομεν πρωῒ εἶναι. Ἰδοὺ ἐπὶ θύραις ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν,

ἡμεῖς δὲ περὶ ταύτης οὐδέποτε θέλομεν ἀκροάσασθαι τὰ σημεῖα καὶ τέρατα, ἃ ἔλεγεν ὁ Κύριος. Γεγόνασι λοιμοί, σεισμοί, φόβοι τε πόλεμοί τε καὶ τῶν ἐθνῶν ἡ κίνησις· ταῦτα πάντα ὥσπερ ὄναρ δοκεῖ ἡμῖν διηγεῖσθαι πρὸς ἀλλήλους· οὐκ ἀκοὴ τούτων πτοεῖ ἡμᾶς, οὐδὲ αὐτὴ ἡ θέα. Οἱ ἐκλεκτοὶ συνάγονται πρὸ θλίψεως τοῦ μὴ ἰδεῖν τὴν σύγχυσιν καὶ τὴν θλῖψιν τὴν μεγάλην ἐρχομένην εἰς τὸν κόσμον τὸν ἄδικον. Ὁ ἀμητὸς ἤδη ἤγγικεν εἰς θερισμόν.

Τέλος ἔχει ὁ αἰὼν οὗτος, καὶ Ἄγγελοι κατέχουσι τὰ δρέπανα καὶ τὸ νεῦμα ἐκδέχονται.

Φοβηθῶμεν, ἀγαπητοί. Ὥρα ἐστὶν ἑνδεκάτη τῆς ἡμέρας, καὶ τῆς ὁδοῦ τὸ μῆκος πολύ. Σπουδάσωμεν ἐν τῇ ὁδῷ εὑρεθῆναι. Γενώμεθα ἐγρήγοροι καὶ νήψωμεν ἀπὸ τοῦ ὕπνου ὡς ἄϋπνοι. Οὐκ οἴδαμεν ποίᾳ ὥρᾳ ὁ Δεσπότης πάσης τῆς γῆς ἔχει ἐλθεῖν. Κουφίσωμεν οὖν ἑαυτοὺς ἀπὸ βάρους καὶ μερίμνης τῶν γηΐνων. Μὴ μεριμνᾶτε παντελῶς ἐπὶ τῆς γῆς, εἶπεν ἡμῖν ὁ Κύριος.

Τὸ ἀγαπᾶν πάντας ὁμοῦ ἐντέταλκεν ἡμῖν. Ἡμεῖς δὲ μᾶλλον τὴν ἀγάπην ἐδιώξαμεν, καὶ ἔφυγεν ἀπὸ τῆς γῆς. Ἁμαρτίαι πληθύνονται· ἀδικία ἐκάλυψε πάντας ὁμοῦ· εἷς ἕκαστος τὰ γήϊνα ἐπιποθεῖ, τῶν οὐρανίων καταφρονεῖ· τὰ μέλλοντα οὐδεὶς ἡμῶν ἀγαπᾷ. Ποθεῖς εἶναι οὐράνιος; Τὰ ἐπὶ τῆς γῆς μίσει ἀεὶ καὶ βδελύσσου καὶ ἄσκησον ὡς τέλειος καὶ πόθησον βασιλείαν οὐρανῶν. Μὴ λογίζου οὕτως, ὦ μοναχέ, λέγων, ὅτι πολύς ἐστιν ὁ κάματος τῆς

ἀσκήσεως, κἀγώ εἰμι ὀλιγοστὸς καὶ ἀσθενὴς καὶ οὐκ ἰσχύω τοῦ ἀσκῆσαι.

Ἐνώτισαι ῥήματα συμβουλίας καλλίστης καὶ ἀγαθῆς· κατάμαθε ὅσα λέγω, ἀγαπητέ μου ἀδελφὲ καὶ φιλόχριστε. Εἰ βουληθῇς ἀποδημεῖν εἰς ἑτέραν μακρὰν χώραν καὶ πατρίδα, οὐ δύνασαι παραδραμεῖν ὅλης ὁδοῦ τὸ διάστημα μιᾷ ῥοπῇ, ἀλλὰ ῥυθμῷ τῶν βημάτων καθ᾿ ἡμέραν κατὰ μονὴν ἀποδημεῖς, καὶ διὰ χρόνου καὶ καμάτου καταντᾷς εἰς τὴν χώραν ἣν προσδοκᾷς. Οὕτως ἐστὶν ἡ βασιλεία ἡ ἐπουράνιος καὶ τῆς τρυφῆς ὁ παράδεισος. Διὰ νηστειῶν, δι᾿ ἐγκρατείας, δι᾿ ἀγρυπνιῶν εἷς ἕκαστος φθάνει ἐκεῖ. Ἐγκράτεια καὶ δάκρυα καὶ προσευχή, ἀγρυπνία καὶ ἀγάπη, αὗταί εἰσιν αἱ μοναὶ εἰς οὐρανὸν ἀπάγουσαι. Μὴ φοβηθῇς ἀρχὴν καλὴν βαλεῖν καλῆς ὁδοῦ ἀναγούσης εἰς τὴν ζωήν. Θέλησον μόνον τοῦ βαδίσαι τὴν ὁδὸν καὶ εὑρεθῇς εὐπρόθυμος· παραχρῆμα αὕτη ἡ ὁδὸς εὐθύνεται ἐνώπιον τῶν ποδῶν σου, καὶ χαίρων καὶ βαδίζων μονὰς ποιεῖς τερπόμενος εἰς τὴν ὁδόν. Δυναμοῦνται τὰ βήματα τῆς

ψυχῆς σου κατὰ μονὴν καθ᾿ ἑκάστην. Οὐ μὴ εὕρῃς δυσκολίαν εἰς τὴν ὁδὸν τὴν εἰς οὐρανὸν ἀπάγουσαν· ὁ Κύριος οὐράνιος αὐτὸς δι᾿ ἑαυτοῦ ὁδὸς ζωῆς ἐγένετο τοῖς θέλουσι μετὰ χαρᾶς ἀπέρχεσθαι πρὸς τὸν Πατέρα τῶν φώτων.

Ἐγένου μοι, Χριστὲ Σῶτερ, ὁδὸς ζωῆς ἀπάγουσα πρὸς τὸν Πατέρα. Μόνη αὕτη χαρά ἐστιν, τέλος δὲ αὐτῆς βασιλεία οὐράνιος. Ἐγένου μοι, ὦ Δέσποτα Ἰησοῦ Υἱὲ Θεοῦ, ὁδὸς ζωῆς καὶ φωτισμός, καὶ ἤντλησα δι᾿ ἐμαυτοῦ ἐκ τῆς σῆς πηγῆς χαρίσματα, πλήρης πόθου. Ἐγένετο ἡ χάρις σου ἐν καρδίᾳ τοῦ δούλου σου φῶς καὶ χαρὰ γλυκυτέρα ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον ἐν

τῷ στόματι οἰκέτου σου. Ἐγένετο ἡ χάρις σου ἐν τῇ ψυχῇ τοῦ δούλου σου ὡς θησαυρός, ἐπλούτισε τὴν πτωχείαν, ἐδίωξε τὴν πενίαν καὶ σαπρίαν. Ἐγένετο ἡ χάρις σου, τοῦ δούλου σου καταφυγὴ καὶ δύναμις, ἀντίληψις καὶ ὕψωμα καὶ καύχημα, ἐδέσματα πάσης ζωῆς. Πῶς σιγήσῃ ὁ δοῦλός σου, Δέσποτα, ἐκ τῆς πολλῆς ἡδύτητος τῆς σῆς ἀγάπης καὶ χάριτος; Καὶ διηνέῳξα τὸ στόμα μου ἀναξίως. Πῶς πάλιν καρτερήσει ἡ γλῶσσά μου ἐκ τῆς αὐτῆς

ὠφελείας τοῦ ἀνυμνεῖν καὶ δοξάζειν τὸν δοτῆρα τῶν ἀγαθῶν; Καὶ πῶς πάλιν ἀποτολμῶ ἀποκλεῖσαι τὰ κύματα τῆς χάριτος τὰ βρύοντα ἐν καρδίᾳ ἁμαρτωλοῦ, πλήρη ὄντα γλυκύτητος ἐν τοῖς πολλοῖς χαρίσμασι; Ψαλῶ δόξαν τῷ Δεσπότῃ τῶν οὐρανίων, τῷ δώσαντι θεράποντι τὰ ἴδια χαρίσματα οὐράνια διὰ πολλῶν χαρισμάτων. Μεγαλυνῶ τὴν χάριν σου, Χριστὲ Σῶτερ· ἐν τῷ γὰρ μεγαλύνειν, μεγαλύνομαι ἐν αὐτῇ. Οὐ παύομαι ἐν γλώσσῃ μου ὑμνολογῶν τὴν χάριν σου, ὦ Δέσποτα· οὐ σιγήσει κιθάρα μου μελῳδοῦσα

μελῳδίας πνευματικάς. Ὁ πόθος σου ἑλκύει με πρὸς σέ, Σωτήρ, τὸ καύχημα τῆς ζωῆς μου. Ἡ χάρις σου γλυκαίνει μου διάνοιαν ἑλκυσθῆναι ὀπίσω σου. Γενέσθω σοι ἡ καρδία μου γῆ ἀγαθή, δεχομένη σπόρον καλόν, καὶ δροσίσῃ ἡ χάρις σου εἰς αὐτὴν δρόσον ζωῆς αἰωνίου. Θερίσῃ δὲ ἡ χάρις σου δραγμὴν καλὴν ἀπὸ τῆς γῆς τῆς καρδίας, κατάνυξιν, προσκύνησιν, ἁγιασμόν, τὰ ἀρεστά σοι πάντοτε. Ἐπίστρεψον ψυχήν μου εἰς τὴν μάνδραν παραδείσου τῆς τρυφῆς σὺν προβάτῳ εὑρεθέντι. Εὑρεθείη ἡ ψυχή μου ἐν τῷ φωτί. Ἐκεῖνο μὲν τὸ πρόβατον εὑρεθὲν εἰς τοὺς ὤμους ἐβάστασας, ταύτην δὲ τὴν ἀναξίαν ψυχὴν διὰ χειρός σου ἕλκυσον καὶ πρόσφερε [ἀμφοτέρους] τῷ ἀχράντῳ σου καὶ ἀθανάτῳ Πατρί. Ἵνα λέγω ἐν τρυφῇ παραδείσου, μετὰ πάντων τῶν Ἁγίων· δόξα Πατρὶ ἀθανάτῳ, προσκύνησις τῷ δώσαντι χαρίσματα οὐράνια τῷ εὐτελεῖ, ἵνα αὐτὸς προσφέρῃ δραγμὴν δόξης τῷ Βασιλεῖ τῶν ἁπάντων εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.